Leerhuis EGMS november 2023
Oorzaken verschillen in vertalingen
Andere voorbeelden
Besluit Synode van Dordrecht
“Onvoorziene omstandigheden hadden de totstandkoming van een ‘perfectere’ vertaling, waardoor men God in de Nederlandse taal kon horen spreken, verhinderd. Met toenemend verlangen zag men uit naar een nieuwe, uniforme bijbeltekst, waarop men zich in de strijd met Anabaptisten en Roomsen kon beroepen en eenvoudige dienaren des Woords, die onbekend waren met de oude talen, zich konden verlaten.”
“Het ging er haar ten diepste om, gelijk Bogerman het in zijn inleidende rede zo treffend heeft uitgedrukt, dat men ook in de Nederlandse taal God zou kunnen horen spreken.”
“De NBV21 stoelt op een breed draagvlak. De basis is gelegd door een breed, interconfessioneel team van vertalers en meelezers. Alle reacties op de NBV van duizenden Bijbellezers uit de breedte van de kerken en van vele experts zijn meegewogen en verwerkt. Verbeteringen in de NBV21 zijn wetenschappelijk getoetst, waardoor de vertaling nog sterker staat.”
“Waar in de brontekst op verschillende plekken hetzelfde motiefwoord gebruikt wordt, zie je dit nu terug in het Nederlands. Hierdoor krijg je meer oog voor extra betekenislagen in de tekst. Daarnaast is er in de NBV21 ruimte om zelf te ontdekken wat de tekst te zeggen heeft, doordat er geen onnodige sturing gegeven wordt in de vertaling.”
bron: bijbelingewonetaal.nl
achtergronden zie bijbelingewonetaal.nl
בְּרֵאשִׁית בָּרָא אֱלֹהִים אֵת הַשָּׁמַיִם וְאֵת הָאָרֶץ
[SV] In den beginne schiep God den hemel en de aarde.
[NBG51] In den beginne schiep God de hemel en de aarde.
[HSV] In het begin schiep God de hemel en de aarde.
[NBV21] In het begin schiep God de hemel en de aarde.
[NB] Sinds het begin is God schepper,- van de hemelen en de aarde.
[BGT] In het begin maakte God de hemel en de aarde.
וַתְּהִי־חֹק בְּיִשְׂרָאֵל מִיָּמִים יָמִימָה תֵּלַכְנָה בְּנוֹת יִשְׂרָאֵל לְתַנּוֹת לְבַת־יִפְתָּח הַגִּלְעָדִי אַרְבַּעַת יָמִים בַּשָּׁנָה ס
[StV] Voorts werd het een gewoonheid in Israël, Dat de dochteren Israëls van jaar tot jaar heengingen, om de dochter van Jeftha, den Gileadiet, aan te spreken, vier dagen in het jaar.
[HSV] En het werd een gewoonte in Israël dat de dochters van Israël van jaar tot jaar op weg gingen om met de dochter van Jefta, de Gileadiet, te praten, vier dagen per jaar.
[NBG] … te bezingen …
[NBV21] Sindsdien is het in Israël de gewoonte dat de jonge meisjes elk jaar vier dagen lang rouwklagen om Jefta’s dochter.
[NBG] De HERE zegene u en behoede u; de HERE doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig; de HERE verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede.
[HSV] De HEERE zegene u en behoede u! De HEERE doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig! De HEERE verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede!
[NBV21] Moge de HEER u zegenen en u beschermen, moge de HEER het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, moge de HEER u zijn gelaat toewenden en u vrede geven.”
[NA28] εἰ γὰρ αὐτοὺς Ἰησοῦς κατέπαυσεν, οὐκ ἂν περὶ ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας.
[TR] εἰ γὰρ αὐτοὺς ἰησοῦς κατέπαυσεν οὐκ ἂν περὶ ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας
[SV] Want indien 21Jozua hen in de rust gebracht heeft, zo had Hij daarna niet gesproken van een anderen dag.
[KJV] For if Jesus had given them rest, then would he not afterward have spoken of another day.
21 Gr. Jezus. Dat is, Jozua, de zoon van Nun, die de kinderen Israëls in het land Kanaän gebracht heeft. Zie Hand. 7:45
Voorbeeld vertaalkeuzes op basis van vergelijking
met andere teksten in de bijbel
נָבִיא מִקִּרְבְּךָ מֵאַחֶיךָ כָּמֹנִי יָקִים לְךָ יְהוָה אֱלֹהֶיךָ אֵלָיו תִּשְׁמָעוּן
[NB] Een profeet uit je kring, uit je broeders, zoals ik, zal de Ene, je God, voor jou doen opstaan; naar hem zult ge horen!-
[HSV] Een Profeet uit uw midden, uit uw broeders, zoals ik, zal de HEERE, uw God, voor u doen opstaan; naar Hem moet u luisteren,
[NBV] Hij zal in uw midden profeten laten opstaan, profeten zoals ik. Naar hen moet u luisteren.
[NBV21] Hij zal in uw midden steeds weer een profeet laten opstaan, een profeet zoals ik. Naar hem moet u luisteren.
[BGT] In plaats daarvan zal de Heer profeten voor jullie uitkiezen uit jullie eigen volk, profeten zoals ik. Naar die profeten moeten jullie luisteren!
Voorbeelden
וַיֹּאמֶר יְהוָה אֶל־מֹשֶׁה מִי אֲשֶׁר חָטָא־לִי אֶמְחֶנּוּ מִסִּפְרִי
SV: 31 Zo keerde Mozes weder tot den HEERE en zeide: Och, dit volk heeft een grote zonde gezondigd, dat zij zich gouden goden gemaakt hebben. 32 Nu dan, indien Gij hun zonde vergeven zult! Doch zo niet, zo delg mij nu uit Uw boek, hetwelk Gij geschreven hebt. 33 Toen zeide de HEERE tot Mozes: Dien zou Ik uit Mijn boek delgen, die aan Mij zondigt.
HSV: 31 Toen keerde Mozes terug tot de HEERE en zei: Och, dit volk heeft een grote zonde begaan, want zij hebben voor zichzelf een gouden god gemaakt. 32 Nu dan, of U toch hun zonde wilde vergeven! Maar indien niet, schrap mij alstublieft uit Uw boek, dat U geschreven hebt. 33 Toen zei de HEERE tegen Mozes: Wie tegen Mij zondigt, zal Ik uit Mijn boek schrappen.
בְּעָו֥וֹן חוֹלָ֑לְתִּי וּ֝בְחֵ֗טְא יֶֽחֱמַ֥תְנִי אִמִּֽי׃
[SV] Zie, ik ben in ongerechtigheid geboren, en in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen.
[HSV] Zie, ik ben in ongerechtigheid geboren, in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen.
[NBV21] Ik was al schuldig toen ik werd geboren, al zondig toen mijn moeder mij ontving,
[BGT] Ik had al schuld toen ik geboren werd, in de buik van mijn moeder was ik al schuldig.
[TR] 11 τούτων οὺν πάντων λυομένων ποταποὺς δεῖ ὑπάρχειν ὑμᾶς ἐν ἁγίαις ἀναστροφαῖς καὶ εὐσεβείαις 12 προσδοκῶντας καὶ σπεύδοντας τὴν παρουσίαν τῆς τοῦ θεοῦ ἡμέρας
[NA28] 11 Τούτων οὕτως πάντων λυομένων ποταποὺς δεῖ ὑπάρχειν ὑμᾶς ἐν ἁγίαις ἀναστροφαῖς καὶ εὐσεβείαις 12 προσδοκῶντας καὶ σπεύδοντας τὴν παρουσίαν τῆς τοῦ θεοῦ ἡμέρας
[NB] 11 Als alle dingen zo ontbonden worden, hoe moet gíj dan niet uitmunten in heilige wandel en vroomheid, 12 verwachtend en verhaastend de komst van de dag van God
[HSV] 11 Als deze dingen dus allemaal vergaan, hoedanig behoort u dan te zijn in heilige levenswandel en in godsvrucht; 12 u, die de komst van de dag van God verwacht en daarnaar verlangt
[NBV21] 11 Als dit allemaal op die manier te gronde gaat, hoe heilig en vroom moet u dan niet leven, u die uitziet naar de dag van God en het aanbreken daarvan bespoedigt!
[BGT] 11 Alles zal vernietigd worden. Daarom is er maar één goede keuze: Leid een heilig leven en heb eerbied voor God. 12 Verlang naar de dag dat God zal komen. Help mee om die dag sneller te laten komen.
[NA28] …ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ Ἰησοῦ
[NB] … en verschijning in heerlijkheid van onze grote God en redder Christus Jezus
[NBV] … de verschijning van de majesteit van de grote God en van onze redder Jezus Christus.
[NBV21] … de verschijning van de majesteit van onze grote God en redder Jezus Christus
Let op verschil tussen NBV en NBV21. Idem in 2 Petrus 1: 1.
[NA28] Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις· οὐ φονεύσεις·* ὃς δ’ ἂν φονεύσῃ, ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι … .
[SV] Gij hebt gehoord, dat -tot- de ouden gezegd is: Gij zult niet doden; maar zo wie doodt, -die- zal strafbaar zijn door het gericht. Doch Ik zeg u: …
[HSV] U hebt gehoord dat tegen het voorgeslacht gezegd is: U zult niet doden; en: Wie doodt, zal door de rechtbank schuldig bevonden worden. Maar Ik zeg u :…
[NBV] Jullie hebben gehoord dat destijds tegen het volk is gezegd: “Pleeg geen moord. Wie moordt, zal zich moeten verantwoorden voor het gerecht.”- En ik zeg zelfs: …
[NBV21] Jullie hebben gehoord dat destijds tegen het volk is gezegd: “Pleeg geen moord. Wie moordt, zal zich moeten verantwoorden voor het gerecht.”
Dit zeg Ik daarover: ….
[TR] καὶ λέγει αὐτοῖς οὕτως καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν ἀλλ᾽ εἰς τὴν κοιλίαν καὶ εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται καθαρίζον πάντα τὰ βρώματα
[NA28] καὶ λέγει αὐτοῖς· οὕτως καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι
ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν ἀλλ’ εἰς τὴν κοιλίαν, καὶ εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται, καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα;
[HSV] En Hij zei tegen hen: Bent ook u zo onwetend? Ziet u niet in dat alles wat van buitenaf de mens binnengaat, hem niet kan verontreinigen?
Want het komt niet in zijn hart maar in zijn buik en gaat in de afzondering naar buiten. Zo wordt al het voedsel gereinigd.
[NBV21] Hij zei tegen hen: ‘Begrijpen ook jullie het dan nog niet? Zien jullie dan niet in dat niets dat van buitenaf in de mens komt, hem onrein kan maken
omdat het niet in zijn hart, maar in zijn maag komt en in de beerput weer verdwijnt?’ Zo verklaarde Hij alle spijzen rein.
[NA28] Ἤκουον δὲ ταῦτα πάντα οἱ Φαρισαῖοι φιλάργυροι ὑπάρχοντες καὶ ἐξεμυκτήριζον αὐτόν.
[HSV] En al deze dingen hoorden ook de Farizeeën, die geldzuchtig waren, en zij beschimpten Hem.
Andere vertalingen idem: … Farizeeen, … ,
Wat als de comma er niet staat?
bron mbt bijzin: taaladvies.nl
de scholieren die een onvoldoende haalden, moesten nablijven
de scholieren, die een onvoldoende haalden, moesten nablijven
[NA28] ὅτι ὁ νόμος διὰ Μωϋσέως ἐδόθη, ἡ χάρις καὶ ἡ ἀλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένετο
[HSV] Want de wet is door Mozes gegeven, de genade en de waarheid zijn er door Jezus Christus gekomen.
[NBV] De wet is door Mozes gegeven, maar goedheid en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen.
[NBV21] de wet is door Mozes gegeven, genade en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen.
[TR] οὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ οὐ γὰρ πάντες οἱ ἐξ ἰσραήλ οὗτοι ἰσραήλ
[NA28] Οὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ. οὐ γὰρ πάντες οἱ ἐξ Ἰσραὴλ οὗτοι Ἰσραήλ·
[HSV] Ik zeg dit niet alsof het Woord van God vervallen is, want niet allen die uit Israël voortgekomen zijn, zijn Israël.
[NBV21] Gods belofte is niet komen te vervallen. Want niet alle Israëlieten behoren werkelijk tot Israël,
Letterlijk 6b …, niet want allen de uit Israel deze Israel.
Ds Poot vertaalt als vraag:
Want zijn niet allen die uit Israel zijn Israel?
[NA] καὶ ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους κερδήσω· τοῖς ὑπὸ νόμον ὡς ὑπὸ νόμον, μὴ ὢν αὐτὸς ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον κερδήσω·
[HSV] En ik ben voor de Joden geworden als een Jood, om Joden te winnen. Voor hen die onder de wet zijn, ben ik geworden als onder de wet, om hen die onder de wet zijn te winnen.
[NBV21] Voor de Joden ben ik als een Jood geworden om hen te winnen. Ikzelf sta niet onder de Joodse wet, maar toch heb ik me eraan onderworpen om hen die er wel onder staan te winnen.
[BGT] Als ik bij Joden ben, gedraag ik me als een Jood. Dat doe ik om hen voor het geloof te winnen. Mijn leven wordt niet beheerst door de Joodse wet. Toch gedraag ik me bij mensen die leven volgens de Joodse wet, als iemand die ook leeft volgens die wet. Dat doe ik om hen voor het geloof te winnen.
[NB] Voor de Judeeërs ben ik als een Judeeër geworden om Judeeërs te winnen; voor wie onder een wet staan als onder een wet, hoewel ik zelf niet onder een wet sta,- om mensen die onder een wet staan te winnen;
[NA28] Ἡμεῖς φύσει Ἰουδαῖοι καὶ οὐκ ἐξ ἐθνῶν ἁμαρτωλοί·εἰδότες [δὲ] ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ,
[HSV] Wij, die van nature Joden zijn, en geen zondaars uit de heidenen, weten dat een mens niet gerechtvaardigd wordt uit werken van de wet, maar door het geloof in Jezus Christus.
[NBV21] Hoewel wij Joden van geboorte zijn en geen zondaars uit andere volken, 16weten we dat iemand niet rechtvaardig verklaard wordt door de wet na te leven, maar door geloof in Jezus Christus.
[BGT] Petrus en ik zijn geen mensen uit ongelovige volken. Wij zijn Joden. Maar wij weten: God redt mensen alleen omdat ze geloven in Jezus Christus. En niet omdat ze zich aan de Joodse wet houden.
[NB] Zeker, wíj zijn van nature Judeeërs en geen zondaars uit heidenvolkeren, maar sinds we weten dat een mens niet wordt gerechtvaardigd uit werken der Wet, tenzij door geloof in Christus Jezus, …
[HSV] Bedenk daarom dat u die voorheen heidenen was in het vlees en die onbesnedenen genoemd werd door hen die genoemd worden besnijdenis in het vlees, die met de hand gebeurt,
[NBV21] Bedenk daarom dat u, die geen geboren Joden bent en onbesnedenen genoemd wordt door hen die door mensenhanden besneden zijn –
[BGT] Jullie hoorden vroeger niet bij het volk van God. Vergeet dat niet! Door Joden werden jullie ‘onbesneden ongelovigen’ genoemd. Joden zijn er trots op dat hun lichaam besneden is. Maar ze vergissen zich als ze denken dat dat belangrijk is.
[NA28] Μὴ οὖν τις ὑμᾶς κρινέτω ἐν βρώσει καὶ ἐν πόσει ἢ ἐν μέρει ἑορτῆς ἢ νεομηνίας ἢ σαββάτων· 17ἅ ἐστιν σκιὰ τῶν μελλόντων, τὸ δὲ σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
[HSV] 16 Laat dus niemand u veroordelen inzake eten of drinken, of op het punt van een feestdag, een nieuwe maan of de sabbatten. 17 Deze zaken zijn een schaduw van de toekomstige dingen, maar het lichaam is van Christus.
[NBV21] 16 Laat u daarom door niemand iets voorschrijven op het gebied van eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieuwemaan en sabbat. 17 Dit alles is slechts een schaduw van wat komt – de werkelijkheid is van Christus.
[BGT] 16 Luister niet naar mensen die jullie veroordelen om wat je eet en drinkt. En laat je niet veroordelen omdat je je niet aan de regels van de sabbat houdt. Of omdat je geen feesten viert, zoals het Feest van Nieuwe Maan. 17 Die dingen zijn nu niet belangrijk meer. Er is nog maar één ding belangrijk, en dat is Christus.
[NB] Laat dan niet iemand u oordelen inzake spijs en drank of op het punt van een feest of nieuwemaan of sabbat,- dingen die een schaduw zijn van de dingen die komen; maar het lichaam is dat van de Gezalfde.